Het is algemeen bekend dat de koppeling een belangrijk onderdeel van de auto is. Maar hoe werkt de koppeling precies en wat zijn de kosten als de koppeling van je auto vervangen moet worden. We leggen het je uit in dit artikel.
Hoe werkt de koppeling van mijn auto
De koppeling heeft de functie van het aan- en loskoppelen van de motor en de wielen. Wanneer de koppeling wordt ingedrukt, worden de motor en transmissie ontkoppeld en kun je schakelen. Wanneer de koppeling wordt losgelaten, is de tandwielas verbonden met de aandrijfas die is verbonden met de wielen. Doordat het twee krachtige assen bij elkaar houdt, is er veel wrijving tussen de componenten.
Met de koppeling van jouw auto kun je versnellen of vertragen door de motor los te koppelen van de wielen zonder deze uit te schakelen. Dit is handig omdat de motor constant draait, maar de wielen niet. De koppeling werkt ook met transmissie om jouw auto in de eerste plaats in beweging te krijgen.
Terwijl je de koppeling loslaat, neemt de transmissie het over en dit zorgt ervoor dat de auto soepel rijdt.
Het koppelingssysteem bestaat uit 5 hoofdonderdelen en werkt nauw samen met het vliegwiel. De meeste auto’s gebruiken een enkelvoudig plaatsysteem, maar sommige kunnen een meerplaten- of ander koppelingssysteem hebben. De koppeling werkt dan anders, dit is afhankelijk van het systeem en de versnellingsbak van jouw auto.
Wat doet de koppeling?
De koppeling verbindt de twee roterende assen van jouw auto, waardoor drie dingen mogelijk zijn:
- De assen vergrendelen aan elkaar zodat ze met dezelfde snelheid draaien.
- De assen glijden gecontroleerd weg wanneer het pedaal gedeeltelijk wordt ingedrukt.
- Of de assen worden helemaal losgekoppeld zodat ze met verschillende snelheden ronddraaien.
Dit is handig omdat je motor de hele tijd draait, maar de wielen niet. Om te versnellen, te vertragen of te stoppen zonder aan de motor schade te berokkenen, moeten de twee worden losgekoppeld.
De koppeling grijpt in terwijl jouw auto in beweging is. Dit betekent dat de drukplaat via een diafragmaveer een constante kracht op de aangedreven plaat uitoefent, waardoor deze op zijn plaats wordt vergrendeld. Als je het pedaal indrukt, laat je de koppeling los. Een arm duwt het druklager tegen het midden van de diafragmaveer, waardoor de klemdruk van de drukplaat wordt weggenomen.
Hierdoor kan de kracht van de motor niet bij de wielen komen, waardoor je kunt schakelen. Als je het pedaal loslaat, wordt de transmissie weer ingeschakeld. Daarna nemen de frictievoeringen op de aangedreven plaat de aandrijving soepel weer op.
Hoeveel koppelingsonderdelen zijn er?
Er zijn 5 koppelingsdelen die samen de koppelingsplaat vormen. De koppeling werkt ook nauw samen met de transmissie en het vliegwiel. Een koppelingssysteem bestaat ruwweg uit een koppelingsplaat, druklager, drukplaat, aangedreven plaat en membraanveren.
Koppelingsplaat
Deze metalen behuizing is vastgeschroefd aan het vliegwiel en verbindt deze met de koppelingseenheid. Het zorgt ervoor dat de rotatiekracht via de koppelingsplaat op de tandwielas wordt overgebracht.
Aangedreven plaat
Ook bekend als de wrijvingsplaat, deze loopt op een spiebaan ingaande as tussen de drukplaat en het vliegwiel. Het brengt vermogen over op de versnellingsbak en heeft frictievoeringen, net als remblokken. Als deze voeringen te ver verslijten, kan de koppeling slippen en niet goed meer aangrijpen.
Drukplaat
Ook bekend als het koppelingsdeksel, dit is een grote ring die druk uitoefent op de koppelingsplaat terwijl de transmissie is ingeschakeld.
Membraanveren
Dit is een grote ronde verenstalen schijf die in het koppelingsdeksel is gemonteerd. De buitenrand raakt de achterkant van de drukplaat en laat de klemdruk los wanneer je het koppelingspedaal indrukt. Wanneer je dit doet, ontkoppel je de transmissie van de wielen.
Druklager
Dit wordt ook wel koppelingslager of uitwerplager genoemd en vermindert de wrijving tussen de drukplaat en de ontkoppelvork. Wanneer de vork heen en weer beweegt, schuift het druklager langs de transmissiehuls.
Verschillende soorten koppelingssystemen
Misschien vraag je je af of de koppeling anders werkt, afhankelijk van welke versnellingsbak jouw auto heeft? De koppeling kan op verschillende manieren werken in verschillende soorten versnellingsbakken.
Een automatische transmissie heeft bijvoorbeeld meerdere koppelingen. Ze schakelen verschillende plaatsen van tandwielen in en uit en omdat er geen koppelingspedaal is, wordt het allemaal bestuurd door de computer.
De meeste auto’s hebben een enkelvoudige plaatkoppeling, maar veel motorfietsen, raceauto’s en vrachtwagens gebruiken een meervoudige plaatkoppeling.
Terwijl een systeem met één plaat de eenvoudigste manier is om van versnelling te veranderen, helpt een systeem met meerdere platen de koppeling om meer rotatiekracht over te brengen omdat deze meer wrijvingsoppervlakken heeft.
Een enkele plaat is een droog systeem, terwijl een meervoudige plaat nat is
Wanneer koppeling vervangen
Als je een probleem met jouw koppeling opmerkt, moet je de koppeling vervangen. Of je dit nu zelf doet of een afspraak maakt met een garage, je moet snel handelen om de reparatiekosten zo laag mogelijk te houden.
Er zijn een aantal duidelijke tekenen dat je koppeling vervangen moet worden. Dit is wanneer je:
- Moeite hebt met schakelen
- Een piepend of brommend geluid hoort wanneer het koppelingspedaal wordt ingedrukt
- Het voelt trillen wanneer het koppelingspedaal indrukt
- Merkt dat het versnellen steeds moeizamer verloopt
- Last krijgt van een slippende koppeling, waardoor een kortstondig verlies van acceleratie optreedt.
De oorzaken hiervan bevinden zich in de koppeling. Een slippende koppeling is het gevolg van versleten koppelingsmateriaal. Je koppeling grijpt alleen aan door wrijving, dus als er geen materiaal is om die wrijving te bieden, zal je koppeling niet goed aangrijpen. Een van de meest opvallende tekenen van een slippende koppeling is dat je voelt dat als je het pedaal loslaat en accelereert, je voertuig langzaam zal rijden, terwijl het motortoerental hoger wordt.
Wanneer bijvoorbeeld het koppelingspedaal moeilijk valt te bedienen: dan heb je een probleem met het ontgrendelingsmechanisme. En een koppelingspedaal die aan de vloer blijft plakken, betekent dat je bindingsproblemen hebt met de koppeling of de druklager.
Koppeling vervangen kosten
Het is van tevoren lastig om een precieze aanduiding te kunnen geven wat het vervangen van een koppeling daadwerkelijk kost. Dit is afhankelijk van een aantal factoren. Dit begint al bij het soort auto dat je hebt. De koppelingen van de diverse merken verschillen onderling in prijs. Een bijkomend feit is dat er meestal meerdere onderdelen vervangen moeten worden.
Soms is het voor de monteur moeilijk om de koppeling te bereiken, dit is weer van invloed op de tijd die het kost om de koppeling te vervangen. Er moet dan van alles losgemaakt worden.
Zo is het vervangen van de koppelingsplaat op zich al behoorlijk arbeidsintensief. Dit is duurder dan de onderdelen die vervangen moeten worden. Een koppelingsset van een goedkoper merk auto zal tussen de €100 en € 200 liggen, terwijl dit bij een duurdere auto tussen de € 350 en € 700 zal kunnen liggen.
De kosten van de gemiddelde arbeid liggen over het algemeen tussen de € 250 en € 450.
Omdat de kosten van het vervangen redelijk hoog zijn is het gebruikelijk om tijdens het vervangen van de koppeling ook de andere onderdelen, zoals de druklager en het vliegwiel, te vervangen. Dit kost nauwelijks extra tijd en het bespaart je dus aardig wat geld op termijn.
De prijzen zijn verder natuurlijk geheel afhankelijk van de garage waar je de reparatie laat uitvoeren. Vergelijk daarom verschillende garages.
De vuistregel is dat, bij een goede rijstijl, een koppelingsset zo’n 200.000 km mee kan gaan. Tijdige vervanging voorkomt problemen die zouden kunnen leiden tot schade aan de motor. Wanneer schade aan de koppeling komt door verkeerd gebruik, dan is het zaak om je rijstijl aan te passen.
Lees ook eens onze artikelen over de V-snaar, schokdempers, de multiriem en de distributieriem.